Και επειδή περί δημοτικών εκλογών ο λόγος, θα γυρίσουμε 100 χρόνια πίσω, όταν στην Ρόδο την Οθωμανική κατοχή ακολούθησε η ιταλική και οι δήμαρχοι, οι “ποτεστά” όπως τους ονόμασαν οι Ιταλοί κατευθύνονταν από το καθεστώς! 

Έτσι, μετά τον Σάββα Παυλίδη, γνωστό και ως Σάββα Εφέντη, πρώτο Έλληνα δήμαρχο Ρόδου στις πρώτες δημοτικές εκλογές το Μάρτιο του 1911, στη θέση του τελευταίου Τούρκου Δημάρχου Μεχμέτ Αλή Καπαντζή (Μεχμέτ Αλή Εφέντη), υπήρξαν κάποιοι κυβερνητικοί επίτροποι διορισμένοι από τους Ιταλούς και ύστερα ο ποτεστά Αλφρέδος Μπιλιόττι! Η θητεία του διήρκεσε 17 χρόνια και σύμφωνα με την ιστορία της Ρόδου όπως την κατέγραψε ο Παπαχριστοδούλου, ήταν συνετός και αγαπούσε τους Ροδίτες. 

Η κ. Ελένη Μπιλιόττι, σύζυγος Ανδρέα Masse, είναι ανιψιά του και αυτή η πρωτογενής μαρτυρία για την εποχή και τη λειτουργία του έχει ιδιαίτερη αξία! 

Πότε έγινε ποτεστά της Ρόδου ο Αλφρέδος Μπιλιόττι; 
Στην πόλη της Ρόδου μετά τον Σάββα Παυλίδη, τον Σάββα Εφέντη όπως έλεγαν τους άρχοντες επί Τουρκοκρατίας , η ιταλική διοίκηση διόριζε Ιταλούς δημάρχους. Ένας απ΄ αυτούς ήταν ο Αλφρέδος Μπιλιόττι, αδελφός του παππού μου Αντουάν, που έγινε ποτεστά το 1920. Ήταν ένας άνθρωπος συνετός που αγαπούσε τους Ροδίτες και έμεινε στην εξουσία δεκαεπτά χρόνια. Έκανε ό,τι μπορούσε για να βοηθήσει τους ντόπιους, η λειτουργία του δήμου όμως κατευθυνόταν από το καθεστώς. 

Ήταν από φραγκοκαθολική οικογένεια. Γιατί ήρθαν στη Ρόδο; 
Τους έλεγαν φραγκοκαθολικούς τότε τους καθολικούς που ήταν φράγκοι γιατί ήρθαν από τη φραγκιά, τη Γαλλία και τις γύρω περιοχές της. Κατά την Ιταλική περίοδο ήρθαν στη Ρόδο πάρα πολλές οικογένειες Γάλλων και Ιταλών ως πρόξενοι και πρέσβεις, ή επειδή τους ευνοούσε το καθεστώς. Η Ρόδος είχε δύο μεγάλες οικογένειες φραγκοκαθολικών. Την οικογένεια Μπιλιόττι και την οικογένεια Masse που είχαν πολλά μέλη, κι έκαναν πολλά παιδιά. 

Ποιος ήταν ο πρώτος που ήρθε από την δική σας οικογένεια, την οικογένεια Μπιλιόττι; 
Ήταν ο Charles Biliotti, Κάρολος στα ελληνικά που έγινε γενικός πρόξενος στη Ρόδο και είχε γεννηθεί στο Livorno της Ιταλίας. Παντρεύτηκε την Honorine Fleurat (Ονορίν Φλωρά), κόρη του προξένου της Γαλλίας στη Ρόδο και έκαναν επτά παιδιά μεταξύ των οποίων τον Αλφρέδο Μπιλιόττι, τον Εδουάρδο, τον Αλμπέρτο και τη Φάνυ. Ο Αλμπέρτο ήταν ο πατέρα του Αλφρέδου που όπως σας είπα έγινε δήμαρχος Ρόδου από τον Αύγουστο του 1920 έως τον Δεκέμβριο του 1937. 

Έχω μια απορία εδώ. Τί γλώσσα μιλούσαν; Τα νησιά ήταν υπό ιταλική κατοχή και πολλοί από αυτούς ήταν Γάλλοι! 
Η επίσημη γλώσσα σε όλο τον κόσμο ήταν η γαλλική τότε. Οι Ιταλοί στη Ρόδο μιλούσαν τη γλώσσα τους και μόνον οι ευγενείς μιλούσαν τη γαλλική λόγω του ότι ήταν η επίσημη γλώσσα της εποχής. Γι αυτό και η ιστορία της Ρόδου γράφτηκε από τον θείο του δημάρχου τον Εδουάρδο Μπιλιόττι, το 1932 στη Γαλλική γλώσσα. 
Ο Εδουάρδος ασχολείτο με την ιστορία και το 1881 εξέδωσε το βιβλίο “L΄ile de Rhodes”, Νήσος Ρόδος δηλαδή την ιστορία της Ρόδου στην οποία περιέλαβε και τα πορίσματα των ανασκαφών του αδελφού του του Sir Alfredo Biliotti. 

Ο οποίος είναι αυτός που ανακάλυψε την Αρχαία Κάμειρο; 
Ακριβώς. Ήταν αρχαιολόγος και πρόξενος της Αγγλίας στη Ρόδο ο οποίος αναγορεύτηκε Sir από την Βασίλισσα της Αγγλίας διότι από το 1859 έως το 1864 έκανε ανασκαφές στη Ρόδο όπου βρήκε και την Αρχαία Κάμειρο. Από το 1868 έως το 1871 έκανε ανασκαφές στην αρχαία Ιαλυσό με πλούσια ευρήματα. Δυστυχώς όμως επειδή τα χρήματα για τις ανασκαφές αυτές τα έδιναν ξένες κυβερνήσεις πολλά από τα ευρήματά του πήγαν δυστυχώς στα μουσεία της Αγγλίας και της Γαλλίας και συγκεκριμένα στο Λούβρο. Κι αυτό γινόταν σαν αντάλλαγμα θα μπορούσαμε να πούμε για τις χρηματοδοτήσεις ώστε να γίνουν οι ανασκαφές.. 


Πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά και πρέπει να μας απασχολήσουν ξεχωριστά. Από αυτή την οικογένεια λοιπόν προερχόταν ο επί 17 χρόνια δήμαρχος της ιταλικής περιόδου. Ο ποτεστά! 
Ναι, ήταν γιος του Αντουάν του παππού μου και ο ίδιος δεν παντρεύτηκε ποτέ. Γεννήθηκε το 1866 και σε ηλικία 54 ετών έγινε δήμαρχος δια βοής από τους καθεστωτικούς όπως γινόταν τότε, κι όχι με ψηφοφορία. Μέχρι τότε ασχολείτο με επιχειρήσεις, βυρσοδεψία και άλλα. Αποχώρησε στα 71 του χρόνια υπέργηρος για την εποχή εκείνη και πέθανε το 1947, δέκα χρόνια μετά τη λήξη της θητείας του. 

Είδα στο γενεαλογικό σας δέντρο πως κι άλλοι της οικογένειας ήταν ανύπαντροι. Όσοι παντρεύονταν βέβαια είδα ότι έκαναν πολλά παιδιά! 
Αυτές οι οικογένειες παντρεύονταν μεταξύ τους λόγω θρησκεύματος και γιατί μεταξύ τους γνωρίζονταν πιο πολύ. Ήταν μόνο δύο οι μεγάλες οικογένειες οπότε σ΄ αυτές απευθύνονταν. Η οικογένεια Μπιλιόττι και η οικογένεια Masse. Μάλιστα ενωμένες έφτιαξαν τη Σάντα Μαρία δηλαδή την καθολική εκκλησία της Ρόδου, το γηροκομείο στην Ψαροπούλα και το Γαλλικό σχολείο επί της Αμμοχώστου στο οποίο σήμερα βρίσκονται τα πολυκαταστήματα Σακκής. 

Πώς πορεύθηκε στη θητεία του, τί γνωρίζετε; 
Έδωσε έμφαση στη βιομηχανία και στη βιοτεχνία και τότε δημιουργήθηκαν πολλές βιομηχανίες στη Ρόδο μεταξύ των οποίων κάποιες έγιναν γύρω από την ζώνη του Κόβα και μάλιστα από Ροδίτικες οικογένειες όπως ήταν η οικογένεια Αγιακάτσικα. Έκανε συσσίτια για τους φτωχούς και έδινε όλο το μισθό του ως ποτεστά. Επί θητείας του φρόντισε και ανήγειρε τον καθολικό ναό του Αγίου Φραγκίσκου. 

Πού έμενε; 
Ο ίδιος έμενε στον υπέροχο “Ανθισμένο Πύργο” τον Chateau Fleuri (Σατό Φλερί) στην γωνία Αμερικής και 25ης Μαρτίου, σε ένα σημείο όπου σήμερα βρίσκεται κατάστημα οπτικών, στο πλάι του ΟΤΕ. Μάλιστα έδωσε τα αρχιτεκτονικά σχέδια στην οικογένεια Αγιακάτσικα-Γεωργαντέλη κι έφτιαξε κι εκείνη έναν υπέροχο πύργο στην πλατεία Κύπρου. Οι οικογένειες τα πούλησαν τα επόμενα χρόνια γιατί ήταν μεγάλο και το κόστος των επισκευών. Δυστυχώς και οι δύο πύργοι κατεδαφίστηκαν επί δημαρχίας Βρούχου. Μάλιστα αυτό το δεύτερο κτίριο που ήταν επίσης ωραιότατο, κατεδαφίστηκε κι έγινε η Εθνική Τράπεζα. Δυστυχώς δεν είχε έρθει ακόμα ο νόμος της Μελίνας Μερκούρη που προστάτευε τα παραδοσιακά σπίτια και κτήρια. 

Τι θυμάστε από τη ζωή εκείνα τα χρόνια, ήσασταν μικρούλα, αλλά κάτι θα θυμάστε! 
Ο Μπιλιόττι ήταν σοβαρός στη δουλειά του, αλλά ανοιχτόκαρδος με τους συγγενείς του. Εγώ σαν παιδί έτσι τον έζησα. Στον Ανθισμένο Πύργο έμεινα ένα χρόνο μέχρι να πάμε με την οικογένειά μου στο σπίτι μας στο Νιοχώρι που ήταν η πρώτη συνοικία της Ρόδου στην οποία εγκαταστάθηκαν οι ξένοι όταν πρωτοήρθαν στη Ρόδο. Όμως πήγαινα συνεχώς γιατί εκεί παρέδιδε μαθήματα σε παιδιά, η αδελφή του η Σαρλότ. Σ΄ αυτήν έκανα κι εγώ γαλλικά και πιάνο, τα μαθήματα της εποχής. 

Γίνονταν βεγγέρες, συναντήσεις; 
Γίνονταν βεγγέρες, όπου παρευρίσκονταν μέλη της οικογένειας και φίλοι, ντόπιοι οι περισσότεροι. Καλείτο αυτό που έλεγαν “η καλή κοινωνία της Ρόδου”. Θυμάμαι τα καπελίνα των γυναικών, το φράκο που φορούσαν οι άντρες μαζί με το γιλέκο και το παπιγιόν... Και τότε οι άντρες φορούσαν μαύρα καπέλα, ημίψηλα όταν πήγαιναν σε επίσημα καλέσματα. Είχε ένα πιάνο το σπίτι κι έπαιζε όλη η οικογένεια. Ο Αλφρέδος είχε δύο σκύλους αγαπημένους τους οποίους έπαιρνε μαζί του στο κυνήγι το οποίο ήταν το σπορ της εποχής. Είχε μια οικονόμο που πήρε από πολύ μικρή στον πύργο. Ήταν από ένα χωριό την έλεγαν Κατίνα και τη φώναζε χαϊδευτικά Κανιό, τη θεωρούσε μέλος της οικογένειας, τόσο που της άφησε μέρος της περιουσίας του. Κυκλοφορούσε με άμαξα τότε ως ποτεστά, αλλά και η οικογένεια είχε άμαξες γιατί ήταν το μεταφορικό μέσο της εποχής μέσα στην πόλη στις οικογένειες των ευγενών. 
Πέθανε στα 81 του, και αν και ήταν το 1947 χρονιά της Ενσωμάτωσης η κηδεία του έγινε με τιμές, έντυσαν το άλογο της άμαξας με μαύρα, στόλισαν την άμαξα πένθιμα... Θάφτηκε στο καθολικό νεκροταφείο. 

Εκεί είναι οι οικογενειακοί τάφοι; 
Ναι, κάποιοι δυό-τρεις είναι σαν μικροί ναοί. ΄Έμεινε το οικόσημο της οικογένειας, η σφραγίδα του δημάρχου και κάποια άλλα κειμήλια. Είχανε μία αρχοντιά αυτοί οι άνθρωποι, από χαρακτήρα. Δεν ήταν πλούσιοι πια τα επόμενα χρόνια, είχαν αρχοντιά της ψυχής. Και σεβασμό για όλο τον κόσμο.

Πηγή: Η ΡΟΔΙΑΚΗ