Η κλοπή, η υπεξαίρεση, η ληστεία και η φθορά ξένης ιδιοκτησίας, είναι εγκλήματα που στρέφονται κατά της ξένης περιουσίας. Ενώ όμως τα εγκλήματα αυτά έχουν κοινό σκοπό, την προσβολή δηλαδή της  ξένης περιουσίας, διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τον τρόπο της προσβολής αυτής. Το σημερινό μας θέμα θα το  προσεγγίσουμε με απλά παραδείγματα.

Ι. ΚΛΟΠΗ :

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ :

Όταν ξεκίνησε το τρένο από την Κηφισιά, τα περισσότερα  καθίσματα ήσαν άδεια. Καθώς όμως κατηφόριζε με  κατεύθυνση  προς το κέντρο της Αθήνας, άρχισε να γεμίζει σιγά – σιγά, όταν δε έφτασε στον σταθμό  «Κάτω Πατήσια», είχε  πια γεμίσει ασφυκτικά. Οι όρθιοι επιβάτες ήσαν απαράδεκτα στριμωγμένοι. Μια ηλικιωμένη κυρία που ήταν και αυτή όρθια, ξαφνικά κάτι το περίεργο  αισθάνθηκε  και από ένστικτο άρχισε να  ψάχνει αγωνιωδώς την τσάντα της.  Από το ψάξιμο της τσάντας της διαπίστωσε ότι το πορτοφόλι της  είχε  εξαφανιστεί. Το αίμα  ανέβηκε στο κεφάλι της. «Το πορτοφόλι μου, το πορτοφόλι μου, κάποιος μου έκλεψε το πορτοφόλι μου, κλέφτης…», άρχισε η δυστυχής να φωνάζει. Μάταια όμως γιατί ο κλέφτης μαζί και το πορτοφόλι της έκαναν ήδη «φτερά». Είναι προφανές ότι η γυναίκα είχε πέσει θύμα κλοπής.

Και πράγματι στην περίπτωση αυτή είχε διαπραχθεί το έγκλημα της κλοπής, αφού σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα κλοπή υπάρχει όταν: 

Κάποιος αφαιρεί από κάποιον άλλο ένα κινητό πράγμα που δεν του ανήκει,  με σκοπό να το  ιδιοποιηθεί  παράνομα, δηλαδή να το κάνει δικό του.

Εάν τώρα επιχειρήσουμε να υπαγάγουμε τα πραγματικά  περιστατικά του παραδείγματος μας  στον πιο πάνω ορισμό της κλοπής, θα διαπιστώσουμε ότι συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις για την πραγμάτωση του εγκλήματος αυτού, αφού:

 Κάποιος ( ο κλέφτης),  αφαίρεσε από κάποιον άλλο  (την ηλικιωμένη κυρία)  ένα ξένο  κινητό πράγμα ( το πορτοφόλι και τα χρήματα που είχε μέσα ) με σκοπό να το ιδιοποιηθεί παράνομα(να το κάνει δηλαδή δικό του χωρίς βεβαίως να το δικαιούται).

                                                       *

Από τον πιο πάνω ορισμό διαπιστώνουμε επίσης ότι κλοπή γίνεται μόνο σε κινητά  πράγματα, αφού ο νόμος αναφέρεται σε αφαίρεση κινητού πράγματος. Επομένως δεν μπορεί να πει  κάποιος  ότι του… έκλεψαν το οικόπεδό του,  ή το πηγάδι του. (Για τα ακίνητα ο νόμος  έχει άλλες διατάξεις που τα προστατεύει).

                                                                        *

ΙΙ. ΥΠΕΞΑΙΡΕΣΗ :

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:

Ο Α είναι Έλληνας μόνιμος κάτοικος Λονδίνου. Στην Αθήνα έχει κάποια διαμερίσματα που  κληρονόμησε από τους γονείς του. Τα διαμερίσματα αυτά είναι ενοικιασμένα και την είσπραξη των ενοικίων την ανέθεσε ο Α σε ένα παιδικό του φίλο τον Β. Ο φίλος του αυτός εισέπραττε τα ενοίκια και τα κατέθετε στον λογαριασμό του Α.  Όλα πήγαιναν μια  χαρά μέχρι που ο Β  έμπλεξε με το πάθος εκείνο που δύσκολα θεραπεύεται, την χαρτοπαιξία. Σιγά – σιγά τα ενοίκια του φίλου του, αντί να οδεύουν προς την Τράπεζα, πήγαιναν στην πράσινη τράπεζα της χαρτοπαικτικής Λέσχης. Όταν κάποτε ο Α μετά από καιρό ζήτησε ενημέρωση από την τράπεζά του, δεν πίστευε στα μάτια του. Νόμιζε ότι είχε γίνει λάθος. Η απογοήτευσή του ήταν  μεγάλη όταν τελικά διαπίστωσε ότι ο παιδικός του φίλος του «έφαγε» τα χρήματά του! ΄Οσες φορές και αν επιχείρησε να τον πάρει στο τηλέφωνο, ο Β δεν απαντούσε. Τελικά αναγκάστηκε να αναθέσει την υπόθεσή του σε δικηγόρο . Ο δικηγόρος του με εξώδικό  καλούσε τον Β  να επιστρέψει τα χρήματα που εισέπραξε για λογαριασμό του Α  μέσα σε πέντε ημέρες, διαφορετικά του δήλωνε ότι θα κινηθεί δικαστικώς.  Ο Β ευρισκόμενος προφανώς σε απόγνωση, γνωστοποίησε τηλεφωνικά στον δικηγόρο ότι δεν θα  επιστρέψει τα χρήματα και ότι  είναι δικά του, « τα δικαιούται  και δεν χρωστάει τίποτε» ! Τότε ο δικηγόρος του απάντησε ότι είναι υποχρεωμένος να  καταθέσει μήνυση σε βάρος του για υπεξαίρεση των χρημάτων του Α, αφού ο κύριος αυτός διέπραξε το έγκλημα της υπεξαίρεσης.

                                                     *

Και πράγματι ο Β διέπραξε υπεξαίρεση,  αφού σύμφωνα με τον νόμο:

Υπεξαίρεση υπάρχει όταν κάποιος  ιδιοποιείται παρανόμως ξένο κινητό πράγμα που έχει περιέλθει στην κατοχή του με οποιονδήποτε τρόπο.

Εάν και εδώ υπαγάγουμε τα πραγματικά περιστατικά του παραδείγματος στον ορισμό του νόμου, διαπιστώνουμε ότι πράγματι διαπράχθηκε υπεξαίρεση, αφού ο Β  το ποσό των ενοικίων που του εμπιστεύτηκε ο φίλος του ο Α και βρισκόταν ήδη στην κατοχή του, αντί να το αποδώσει όπως κανονικά θα έπρεπε, αυτός δήλωσε ότι δεν έχει πρόθεση να το επιστρέψει και  συνεπώς το ιδιοποιήθηκε παράνομα .

                                                        *

Διαφορά μεταξύ κλοπής και υπεξαίρεσης:

Η  διαφορά μεταξύ κλοπής και  υπεξαίρεσης, είναι ότι στην μεν κλοπή το ξένο κινητό πράγμα αφαιρείται από τον ιδιοκτήτη του [ το πορτοφόλι της γυναίκας στο τρένο που αφαιρέθηκε από την τσάντα της],  ενώ στην υπεξαίρεση ο δράστης ιδιοποιείται το ξένο κινητό πράγμα που  βρίσκεται ήδη στην κατοχή του [το ποσό των ενοικίων που ο Β αντί να το καταθέτει στην τράπεζα του Α το ιδιοποιείται].

Επομένως σύμφωνα με τα πιο πάνω, υπεξαίρεση διαπράττει και ο ταμίας της τράπεζας που «βάζει χέρι» στα χρήματα του ταμείου, ο εισπράκτορας της ΔΕΗ που εισπράττει  τους λογαριασμούς και δεν τους αποδίδει στην εταιρία,  ο έμπορος που εισπράττει τον ΦΠΑ από τον πελάτη για λογαριασμό του Δημοσίου και δεν τον αποδίδει κλπ.

IV. ΛΗΣΤΕΙΑ :

Τώρα θα δούμε την πιο βαριά περίπτωση προσβολής ξένης ιδιοκτησίας, που είναι η ληστεία.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:

Ο ήσυχος δρόμος που βρίσκεται η μονοκατοικία  ενός  ηλικιωμένου ζευγαριού, σήμερα παρουσιάζει αυξημένη κινητικότητα. Η μικρή αυλή τους είναι περιφραγμένη  με τις γνωστές ερυθρόλευκες κορδέλες που χρησιμοποιεί η Αστυνομία μετά από κάθε εγκληματική ενέργεια, για να διαφυλάξει τα ευρήματα. Ένα περιπολικό της άμεσης δράσης είναι σταματημένο έξω από την πόρτα του σπιτιού καθώς επίσης και πλήθος περιέργων που συζητούν έντονα και σχολιάζουν  ποικιλοτρόπως  τα γεγονότα. 

-Τι έγινε εδώ ρε παιδιά, ρωτάει κάποιος που μόλις ήρθε  για να προστεθεί και αυτός στους τόσους άλλους εθελούσιους (αργόσχολους) παρατηρητές.

- Έγινε ληστεία. Κάποιος αλήτης μπήκε στο σπίτι των ανθρώπων και αφού κτύπησε στο  κεφάλι τον γέροντα , τους απείλησε στην συνέχεια με το πιστόλι του ότι εάν δεν του δώσουν τα χρήματά τους, θα τους σκοτώσει. Τους φοβέρισε έτσι και  μετά  πήρε όλα τους τα λεφτά..

 Ο περίεργος φλύαρος άγνωστος,  αν και δεν  ήταν νομικός  περιέγραψε χωρίς να το καταλάβει τον ορισμό της ληστείας.

                                                           *

Πράγματι, σύμφωνα με τον νόμο:

 Όποιος  με σωματική βία εναντίον προσώπου, ή με απειλές που όμως  συνδέονται με επικείμενο κίνδυνο σώματος ή ζωής αφαιρεί από άλλον ξένο κινητό πράγμα ή τον εξαναγκάζει να του το παραδώσει για να το  ιδιοποιηθεί αυτό παράνομα, διαπράττει το έγκλημα της  ληστείας .

 Εφαρμόζοντας επομένως τον ορισμό αυτό στο παράδειγμά μας, διαπιστώνουμε ότι ο ληστής: 

1). Άσκησε σωματική βία αφού κτύπησε τον γέροντα, και στην συνέχεια

2) Απείλησε τους γέροντες ότι αν δεν του δώσουν τα χρήματά τους θα τους σκοτώσει, δηλαδή  τους  απείλησε με άμεσο κίνδυνο και τέλος

3) Τους εξανάγκασε να του δώσουν τα χρήματά τους, για να κάνει δικά του. 

                                                     *

Διαφορές μεταξύ κλοπής, υπεξαίρεσης και ληστείας:

Ανακεφαλαιώνοντας το θέμα μας γύρω από την κλοπή, την υπεξαίρεση και την ληστεία, διαπιστώνουμε ότι :

Και στις τρεις περιπτώσεις προσβολής της ιδιοκτησίας, έχουμε : «Προσβολή» ξένου κινητού (πάντοτε) πράγματος με πρόθεση να γίνει παράνομη ιδιοποίησή του . Η διαφορά μεταξύ τους είναι, ότι στην μεν κλοπή γίνεται με αφαίρεση του ξένου κινητού πράγματος, στην υπεξαίρεση με την ιδιοποίηση του όταν βρίσκεται στην κατοχή του δράστη και τέλος στην ληστεία γίνεται με άσκηση σωματικής βίας, απειλής κλπ.

                                                                   *                                                                    

V. Φθορά ξένης ιδιοκτησίας:

Τελειώνοντας  με τα αδικήματα που αφορούν την προσβολή της  ξένης ιδιοκτησίας, θα πρέπει να αναφέρουμε και το αδίκημα της «φθοράς ξένης ιδιοκτησίας», που διακρίνεται σε  φθορά που γίνεται:

-Από πρόθεση,  δηλαδή σκόπιμα ( όταν πχ ο Α καταστρέφει  τον φράκτη του κήπου του γείτονά του για να τον εκδικηθεί, ή όταν πχ σκόπιμα σπάει την βιτρίνα ενός μαγαζιού  για να εκδικηθεί τον ιδιοκτήτη του). 

- Από αμέλεια ( όταν πχ χωρίς να το θέλει και από αδέξιο χειρισμό του, ρίχνει κάποιος τον φράκτη του γείτονά του με το αυτοκίνητό του την ώρα που πάει να παρκάρει).  Η φθορά ξένης ιδιοκτησίας που γίνεται από πρόθεση, τιμωρείται από τον νόμο  πιο αυστηρά από την φθορά που γίνεται  από αμέλεια.

Όπως είναι λογικό, υπάρχουν και άλλα ειδικότερα σχετικά θέματα (όπως πχ η  διακεκριμένη κλοπή, η αποδοχή προϊόντων εγκλήματος κλπ)  που έχουν σχέση με το σημερινό μας θέμα ,  που όμως δεν είναι σκόπιμο να επεκταθούμε και σε αυτά.                

                                         --------------------------------------------------------------

Ε.Λ:   em.loukas@gmail.com