Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δαπάνες του ένοπλου αγώνα των Ελλήνων κατά των Οθωμανών, έπρεπε οπωσδήποτε να υπάρξει εξωτερικός δανεισμός, αφού η οικονομική κατάσταση ήταν οικτρή. Μέχρι το έτος 1824  που- όπως θα δούμε στη συνέχεια- συνομολογήθηκε το πρώτο δάνειο, οι πόροι του Αγώνα προέρχονταν κυρίως από τα λάφυρα, τις αναγκαστικές εισφορές, τους δασμούς και τις δωρεές των φιλελλήνων. Σύμφωνα μάλιστα με τα επίσημα στοιχεία του Αγώνα, κατά το πρώτο εξάμηνο του 1823 τα μεν έσοδα του Κράτους  ήσαν 12 εκατομμύρια γρόσια, τα δε έξοδα υπερέβαιναν τα 38 εκατομμύρια!  Η προσφυγή συνεπώς στον εξωτερικό δανεισμό ήταν κάτι περισσότερο από αναπόφευκτη, υπήρξε μάλιστα και έντονος προβληματισμός  σε ποιους ξένους πιστωτικούς οργανισμούς θα έπρεπε να στραφούν οι επαναστατημένοι Έλληνες για δανεισμό. Ο δανεισμός βέβαια μιας χώρας που βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση για την ανάκτηση της ελευθερίας της, κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση ήταν, αφού οι δανειστές έπρεπε να είναι βέβαιοι για την ασφαλή επιστροφή των ποσών που θα δάνειζαν. Όταν όμως αργότερα άρχισε να ξεκαθαρίζει κάπως το τοπίο και η επιτυχία του αγώνα εθεωρείτο μάλλον βέβαιη, ψηφίσθηκε τον Μάιο του1823 δεύτερος νόμος για λήψη δανείου 4.000.000 διστήλων.

                                                                   *

Ενώ οι διαβουλεύσεις για τον τρόπο δανεισμού συνεχίζοντο, τον Ιούλιο του 1823 εμφανίσθηκε μία αναπάντεχη προσφορά  για δανεισμό της επαναστατημένης Ελλάδας από το Τάγμα των Ιπποτών της Ρόδου  (ήδη Μάλτας), που τότε είχε την έδρα του στο Παρίσι!  Για το Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη  υπενθυμίζουμε συνοπτικά ότι ιδρύθηκε κατά τον 11^ο μ.Χ αιώνα στα Ιεροσόλυμα από εμπόρους από το Αμάλφι. Μετά από άδεια που τους έδωσε ο Χαλίφης ίδρυσαν πλησίον του Ναού της Αναστάσεως ένα ξενώνα  για την φιλοξενία και περίθαλψη των προσκυνητών των Αγίων Τόπων. Το 1120 περίπου, το Τάγμα οργανώνεται και  αποκτά στρατιωτικό χαρακτήρα και αποβάλλει τον φιλανθρωπικό του χαρακτήρα. Το έτος 1309  κατέλαβε το νησί της Ρόδου  (καθώς και άλλα νησιά των Δωδεκανήσων)  που υπήρξε έδρα και ορμητήριό τους μέχρι το έτος 1.522, οπότε οι Ιππότες υποχρεώθηκαν μετά από περιπετειώδεις και σφοδρές μάχες αλλά και μακρές διαπραγματεύσεις, να παραδώσουν στο Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή και  να καταλήξουν τελικά στη Μάλτα όπου και σήμερα ακόμη υφίσταται σαν το «Τάγμα των Ιπποτών της Μάλτας»  (διατηρούν ακόμη επαφή με την αρχική τους έδρα,  την Ρόδο).

                                                                       *

Το Τάγμα αυτό λοιπόν, εμφανίσθηκε το έτος 1823 και   προσέφερε για δανεισμό  το ποσό των 10.000.000  φράγκων, οι διαπραγματεύσεις μάλιστα είχαν προχωρήσει σε τέτοιο σημείο που  υπεγράφη  και σχετικό προσύμφωνο δανειακής σύμβασης μεταξύ του Τάγματος και της Ελληνικής Αντιπροσωπείας που επικεφαλής ήταν ο Γάλλος Ζουρντέν, που συμπτωματικά.. ήταν και μέλος του Τάγματος! Κατά τις διαπραγματεύσεις  το Τάγμα των Ιπποτών της Ρόδου δήλωνε επί πλέον ότι θα αναγνώριζε την ανεξαρτησία του Ελληνικού ΄Εθνους και ότι θα συνέπραττε δυναμικά σε κοινό  αγώνα κατά των Οθωμανών.  Σαν αντάλλαγμα  το Τάγμα ζητούσε να του παραχωρηθούν τα νησιά Ρόδος, Κάρπαθος και Αστυπάλαια μετά την απελευθέρωσή τους και ζητούσαν επίσης την προσωρινή κατοχή της Σύρου και των Οινουσών, μέχρι να απελευθερωθεί η Ελλάδα. Η πρόταση αυτή όμως του Τάγματος απερρίφθη γιατί θεωρήθηκε ότι οι προτεινόμενοι όροι ήταν εμφανώς ασύμφοροι, αφού από τα προσφερόμενα 10.000.000 φράγκα στο Κοινό Ελληνικό Ταμείο θα εισέρρεαν μόνον 4.000.000 φράγκα ( τα υπόλοιπα θα παρέμεναν εις χείρας του Τάγματος …για τον κοινό κατά των Οθωμανών Αγώνα) αλλά και επειδή  ο Αγγλόφιλος Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος απέβλεπε στον προσανατολισμό του επαναστατημένου έθνους προς την Αγγλία. Κατόπιν τούτων προκρίθηκε η πρότασή του για δανεισμό  από την χώρα αυτή. Η προσφορά του Τάγματος, που τότε δεν διέθετε στρατιωτική δύναμη, θεωρήθηκε ότι ήταν άνευ αντικειμένου αλλά και σκόπιμη και επέβλεπε κυρίως στην «ανάσταση» του δια μέσου του ένοπλου αγώνα των Ελλήνων.

                                                                    *

Μετά την απόρριψη της προσφοράς του Τάγματος των Ιπποτών, ας παρακολουθήσουμε την περαιτέρω εξέλιξη της δανειοδότησης από την Αγγλία:

Η Κυβέρνηση ανέθεσε στους Ιωάννη Ορλάνδο ( που αντιπροσώπευε τα νησιά), Ανδρέα Ζαΐμη ( που αντιπροσώπευε την Πελοπόννησο) και Ανδρέα Λουριώτη ( που αντιπροσώπευε την δυτική Ελλάδα), να μεταβούν στο Λονδίνο για να επιτύχουν δανειοδότηση της τάξεως των 4.000.000 ισπανικών ταλίρων. Όταν μετά από μεγάλη καθυστέρηση έφτασαν στο Λονδίνο οι τρεις αυτοί πληρεξούσιοι της Κυβέρνησης, κατάφεραν μετά από διαπραγματεύσεις με Άγγλους τραπεζίτες, να συνάψουν δανειακή σύμβαση 800.000 λιρών. Η ελληνική πλευρά παρεχώρησε για την εξόφληση του δανείου, υποθήκευση όλων των δημόσιων κτημάτων καθώς και τα δημόσια έσοδα από αλυκές, τελωνεία, ιχθυοτροφεία κλπ.

                                                              *

Από το πιο πάνω ποσό του δανείου των 800.000 λιρών όμως, στην Κυβέρνηση  έφτασαν τελικά μόνο … 298.000 (!) λίρες μετά την αφαίρεση της προκαταβολικής παρακράτησης από τους δανειστές των τόκων δύο ετών,  εξόδων κλπ. Μάλιστα, και ο εκ των πληρεξουσίων του ΄Εθνους Ι. Ορλάνδος, κράτησε αυτοβούλως (!) το ποσό 5.900 λιρών, για χρέη του Δημοσίου προς… την σύζυγό του!! Αλλά και από αυτό το ελλιπές ποσό του δανείου, μόνο 10.000 λίρες δόθηκαν τελικά για τις ανάγκες του αγώνα, αφού το μεγαλύτερο ποσό δαπανήθηκε  στον εμφύλιο πόλεμο που είχε ξεσπάσει στην Πελοπόννησο ( κατά την διάρκεια της επανάστασης, είχαμε τρεις εμφύλιους πολέμους)!!

                                                    *

Αυτή ήταν η διαχείριση του πρώτου δανείου της επαναστατημένης χώρας μας που ήταν προφανές ότι δεν διέθετε ακόμη την ικανότητα άσκησης μιας υπεύθυνης και ορθής δημοσιονομικής πολιτικής. Οι δύο διαπραγματευτές Ορλάνδος και Λουριώτης, κατηγορήθηκαν για τους ιδιαίτερα επαχθείς όρους του δανείου, αλλά και για την μακρά παραμονή τους στο Λονδίνο, όπου μάλιστα για την πολυτελή διασκέδασή τους  διασπάθισαν 5.045 λίρες !!

                                                  *

Τον Ιούλιο του 1824 και ενώ ο Εθνικός Αγώνας βρισκόταν σε κρίσιμο στάδιο, αποφασίστηκε  η σύναψη και δεύτερου δανείου, σαν διαπραγματευτές δε ορίζονται πάλι οι ίδιοι (Ορλάνδος και Λουριώτης), παρά το ότι είχαν ήδη τόσο κατακριθεί για την συμφωνία του πρώτου δανείου!  Από το καθαρό ποσό του νέου δανείου που συμφωνήθηκε και που ήταν 816.000 λίρες, ένα μεγάλο μέρος κρατήθηκε από τους δανειστές για την αναχρηματοδότηση του προηγούμενου δανείου , τόκους κλπ.

                                *

  Όπως βλέπουμε, με τα δάνεια που λάβαμε όχι μόνο δεν ενισχύθηκε  ο Αγώνας, αλλά αντίθετα διασκορπίσθηκαν ανέλεγκτα μεγάλα χρηματικά ποσά  και επί πλέον άρχισε και η άμεση επιρροή των ΄Αγγλων στα εσωτερικά μας θέματα.  Επί Βαυαροκρατίας, ο Υπουργός Οικονομικών Γ. Σπανιολάκης, κατηγόρησε τους διαπραγματευτές ότι καταχράστηκαν  δημόσιο χρήμα και το Ελεγκτικό Συνέδριο προσημείωσε τα ακίνητά τους.Τα δάνεια αυτά εξοφλήθηκαν από την χώρα μας πρόσφατα, πριν από κάποια μόλις χρόνια

Ε.Ι.ΛΟΥΚΑΣ

Βιβλιογραφία:

Σπυρίδωνος Τρικούπη: Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως τ. Γ΄